سلام نو _ سرویس گردشگری: بازار قیصریه لار از کهن‌ترین بازارهای کشور محسوب می‌شود و هنر دست معماران قبل از صفویه تا قاجاریه است.
از قدمت آن هزارسال می‌گذرد؛ اما همچنان استوار و باشکوه است.
بازار تاریخی قیصریه لارستان در سال ۱۳۱۷ در فهرست ملی به شماره ۳۱۵ ثبت شد. در ادامه، شما را با این بازار تمام‌سنگی و تاریخی بیشتر آشنا خواهیم کرد.
سیر تاریخی بازار قیصریه لار
درباره اینکه بازار قیصریه لار دقیقا چه زمانی بنا شده است، نظرات مختلفی وجود دارد. برخی سابقه تاریخی بازار را قبل از اسلام می‌دانند و برخی آن را به صدر اسلام نسبت می‌دهند.
طبق نظر مورخان محلی، تاریخ ساختمان اولیه قبه قیصریه لار به ۹۰۰ سال پیش برمی‌گردد و از کلاه سیاه به‌عنوان معمار این بنا یاد می‌کنند.
به گفته ضیا توانا، بنای قیصریه در سال ۸۱ قمری به‌دستور یکی از حکام سابق لار ساخته شد. بنابراین، می‌توان تاریخی حدودا ۱۳۵۰ ساله برای این بازار در نظر گرفت.
طرح و ساخت بازار قیصریه لار چنان زیبا بود که مورد توجه دیگر حکمرانان فلات بزرگ ایران و نیز تجار خارجی عصر صفویه و حتی بعد از آن قرار گرفت.
این بازار سرمشقی برای ساختن سایر بازارهای قدیمی ایران بود و از روی طرح این بازار، بازارچه بلند اصفهان و بازار وکیل شیراز در دوره زندیه ساخته شد.
از دوره صفویه، تعدادی کاروان‌سرا در اطراف بازار ساخته شد که هرکدام نمونه بارزی از معماری روزگار صفوی است.
در سال ۱۰۲۶ قمری، دن گارسیا سیلوا فیگوئرا به ایران و سپس لارستان سفر کرد و درباره بازار قیصریه لار نوشت:
این بازار بدون شک یکی از زیباترین و فاخرترین بناهای سراسر قاره آسیا است و می‌تواند با مجلل‌ترین فروشگاه‌های اروپا برابری کند.
متاسفانه به‌خاطر زلزله‌ای که در سال ۱۳۹۹ در شهرستان لارستان اتفاق افتاد، برخی از قسمت‌های بخش قدیم شهر تا حدودی از بین رفت. خوشبختانه بنای بازار قیصریه لار هنوز پابرجا و باصلابت مانده و حتی زلزله نتوانسته است این بنای مستحکم را تخریب کند.
معماری بازار قیصریه لار در نوع خود بی‌نظیر و مثال‌زدنی است. طاق‌های این بازار به‌صورت ضربی ساخته شده‌اند و ارتفاع بسیار بلندی دارند.
در سایر بازارهای قدیمی ایران، طاق‌های ضربی با این ارتفاع دیده نمی‌شود. طرح چهارسوق این بازار از جالب‌ترین بخش‌های آن است و در نوع خود منحصربه‌فرد است.
ارتفاع گنبد سنگی چهارسوق بلندتر از ۱۸ متر است.
روی طاق ضربی چهارسوق، بادگیر (خشیخان) ساده‌ای به‌کار بردند تا باعث تهویه بازار شود.
به‌دلیل ارتفاع زیاد طاق چهارسوق، تهویه هوا به‌طور کامل انجام می‌شود و این بازار در فصل تابستان هوای فوق‌العاده خنکی دارد.
طاق عظیم ضربی چهارسوق که روی یک هشتی قرار دارد، پس از گذشت صدها سال دچار کوچک‌ترین خللی نشده است و همچنان باشکوه و چشم‌نواز است.
کف خیابان و میدان جنوبی بازار از کف بازار بلندتر و یک پلکان سنگی رابط خیابان به بازار است.
این بازار از چهار بخش شمالی، جنوبی، شرقی و غربی تشکیل شده است.
ورودی قسمت جنوبی آن از میدان تازه‌تاسیس لارستان آغاز می‌شود و به مناطق شمالی و قدیمی بازار می‌رسد.
بخش‌های شرقی و غربی در تلاقی قسمت‌های شمالی و جنوبی بازار قرار دارند و یک چهارسوق بزرگ هشت‌گوشه را با گنبد سنگی جالب توجهی می‌سازند.
ساعت کار بازار قیصریه لار
گذرهای اصلی بازار که به فضای مرکزی وصل می شوند، راسته نام دارند. به فضایی که امکان راه رفتن در دور تا دور فضای مرکزی را فراهم می کند، غلام گردش می‌گویند.
در بازار قیصریه لار، ترکیب فضای مرکزی و غلام گردش ها، متاثر از بینش و ادراکات فرهنگی، علمی و جهان بینی ایرانیان پیش از اسلام است.
از این رو پلان این بازار دارای خوانایی و عملکرد ساده و صریح است.
هر یک از راسته های بازار قیصریه در شهر لار نامی مخصوص دارند:
- راسته جنوبی؛ «راسته میدان»
- راسته شمالی؛ «راسته آب‌فروشان»
- راسته غربی؛ «راسته کمرگیری»
- راسته شرقی؛ «راسته قصاب‌ها»
با بازدید از بازار لار مجموعه ای از حواس پنجگانه ی ما فعال می شود.
دیدن نور و رنگ، شنیدن صدای کودکان، کسبه و مردم در حال معامله، احساس کردن بوی ادویه های مختلف، چشیدن طعم شیرینی معروف لاری (مسقطی) و لمس بافت سنگی دیوارهای این بازار بسیار لذت بخش است.
رفت و آمد در بازار سنتی لار به گونه ای طراحی شده است که تمامی حجره ها دیده شوند. همچنین به علت سادگی پلان این بازار، غریبه هایی که به آن وارد می شوند گم نمی شوند.
اگر علاقمند به کندوکاو در بازارهای تاریخی ایران هستید، به شما پیشنهاد می کنیم بازار قیصریه لار را از نزدیک ببینید.
با دیدن این بازار، دید جدیدی نسبت به معماری بخش جنوبی ایران پیدا می کنید. همچنین با راهکارهای اقلیمی و سازه ای معماران سنتی در خلق ابنیه ی بزرگ، آشنا می شوید.
بازار قیصریه لار، الگوی اولیه شکل گیری بازارهای تاریخی را به شما نشان می دهد. علاوه بر این با دیدن این بازار، حس فضای تجارت و بازرگانی را در ایران قدیم کشف خواهید کرد.
جو بازار لار هنوز سنتی است و کسبه هم صنف در نزدیکی یکدیگر مشغول کارند، قیمت ها منصفانه و رقابتی هستند و جو آرامی بر بازار حاکم است. این در حالی است که مراکز خرید امروزی متفاوت هستند.
ساعات کاری این بازار در دو شیفت صبح و بعدازظهر می‌باشد. بازار قیصریه لار هر روز از ساعت ۸ صبح الی ۱ ظهر باز است. نوبت دوم نیز از ساعت ۳ بعدازظهر آغاز می‌شود و تا ۱۰ شب ادامه دارد. بازار لار روزهای جمعه نیز باز است.
نظر شما