مسجد جامع تبریز + آدرس

سلام نو _ سرویس گردشگری: در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر که قدم بزنید، نوای زیبای ترکی و گویش شیرین آذری را می‌شنید. این موسیقی دلنشین از تبریز زیبا خبر می‌دهد. تبریز جایی است از هر گوشه‌اش یادگاری از تاریخ ایران به‌جا مانده است. به این شهر که بروید، محال است اسم مسجد جامع تبریز به گوشتان نخورد. این بار قصد داریم در سفرمان به تبریز، سری هم به این مسجد بزرگ و باشکوه بزنیم.

مسجد جامع تبریز؛ یادگار دوره سلجوقی

به دنبال فاجعه زمین لرزه‌ای که در سال ۱۱۹۳ هجری، گریبانگیر شهر تبریز شد، این شهر تبدیل به گورستانی از بناهای تاریخی قبل از قاجار شد. مسجد جامع یکی از این بناهای تاریخی است که یادگار دوران سلجوقیان بوده و در پی زلزله قسمت‌های زیادی از آن دچار تخریب و فرسودگی شد. البته این بنای زیبا و باشکوه زمان سلجوقی، پس از زلزله، در زمان قاجار توسط حاکم وقت، حسینقلی خان دنبلی، ترمیم و بازسازی شد. با این حال همچنان نمی‌توان نظرقطعی و روشنی نسبت به اولین سازنده این بنای باشکوه داد.

از تنها دست‌نوشته‌های به جا مانده، می‌توان حدس زد که حاج طالب خان تبریزی، بانی مدرسه طالبیه تبریز، مسجد جامع را مسجد کبیر معرفی می‌کند. از طرفی در کتاب تاریخ اولاد الاطهار، عمر مسجد را از زمان صدر اسلام تخمین زدند. با این حال چیزی که عیان است، این بنا روزگاری از پرشکوه‌ترین مساجد زمان سلجوقی بود. بعد از قاجار، شخصی به نام حاج محمد باقر کلکته، بانی مرمت و بازسازی بخش بزرگی از مسجد شد و در آن برای طلاب، کتابخانه و تالاری احداث کرد.

با وجودی که معماری و بازسازی جدیدی از مسجد به چشم می‌خورد، اما همچنان مسجد، طاق‌های گنبدی با ستون‌های بلندش، ویژگی بناهای قرن پنج یا شش را به تصویر می‌کشد. باستان شناسان معتقدند که در سبک معماری این بنا، از سبک کاخ فیروزآباد الگو گرفته شده است. اثری از کاشی‌کاری و حجاری، لوسترهای گران قیمت، آینه کاری‌های مجلل و از این قبیل تزئینات در آن نمی‌بینید. همین ویژگی ساده بودن و به دور از هر تجملی، آن را دیدنی و دلنشین کرده است.

طول مسجد ۶۲ متر است که توسط دو جرز وسیع، از هم جدا شده است. یکی از قسمت‌ها تبدیل به طولی با پهنای ۲۸ متر و سمت دیگر طول ۳۲ متر است. ستون‌هایی که در این بخش به کار رفته در پایه‌های سنگی مستحکمی، بنا شده است که شاید همین پایه‌ها، بدنه مسجد را تا به امروز سرپا نگه داشتند.

در شرق و غرب ضلع جنوبی مسجد، ۵ طاق به ابعاد ۳۰×۴۰ و ۴۰×۶۰ سانتی متر می‌بینید که ظاهرا از زمان قاجار، ساخته شده است. پنجره و ارسی رنگی زیبای این مسجد، بیش از هر قسمت دیگری، توجه گردشگران به خود جلب کرده است. به طوری که اگر در زمان مناسبی برای بازدید آمده باشید، زمانی که آفتاب از پنجره به داخل مسجد، می‌تابد، یک صحنه جذاب، دلنشین و به یادماندنی برای عکس‌های خاطره‌انگیزتان، خواهد بود.

در این مسجد، دو مدرسه در شمال و شرق بنا می‌بینید که به ترتیب با نام‌های مدرسه طالبیه و مدرسه جعفریه شناخته شده است. در نمای غربی مدرسه طالبیه امروز، سر در مرتفع با دو مناره می‌بینید که بیش از نمای مسجد، مدرسه طالبیه را به چشم آورده است.

برای ورود به مسجد می‌توانید از دو در شمالی و جنوبی استفاده کنید. در شمالی رو به صحن و در جنوبی رو به کوچه کنار مسجد راه دارد. اگر از سمت کوچه وارد شدید، داخل شبستانی به نام آلچاق مسجد می‌شوید که به مسجد زمستانی هم معروف است. بعد از آن صحن اصلی مسجد را می‌بینید.

محل قرارگیری مسجد جامع تبریز

یکی از جذاب ترین گزینه های تاریخ گردی در تبریز، مسجد جامع این شهر است که در بازار تاریخی تبریز قرار گرفته و جایگاه مهمی در تاریخ و معماری این شهر دارد. مسجد جامع تبریز یا آن گونه که در متون کهن از آن یاد شده، مسجد جامع کبیر، در دوره های مختلف تاریخی به عنوان مسجد جامع شهر شناخته می شده و بازار بزرگ تبریز گرداگرد آن شکل گرفته است. در برخی منابع آمده است که این مسجد ابتدا یک آتشکده بوده و بعدا کاربری آن به مسجد تغییر پیدا کرده؛ اما بر اساس شواهد تاریخی که تاکنون کشف شده، قدمت این مسجد به دوره سلجوقیان باز می گردد.

هر چند بعدها و در دوره های مختلف مانند ایلخانان، آق قراقویونلوها و قاجاریه بخش ها و تزئینات مهمی به این بنا اضافه شد و مسجد به شکل امروزی اش در آمد. از مهمترین این تزئینات می توان به محراب رفیع این مسجد اشاره کرد که یکی از زیباترین محراب های ساخته شده در دوره ایلخانان است و ارزش هنری بسیاری دارد. همچنین وجود گچبری ها، گره بندی ها، کتیبه ها، آجرکاری ها و پنجره های ارسی در جای جای مسجد جامع تبریز، بر زیبایی و ارزش معماری و هنری آن افزوده و آن را به گزینه ای جذاب برای بازدید تبدیل کرده است.

مسجد جامع تبریز از مکان های دیدنی استان آذربایجان شرقی به شمار می‌آید و در خیابان شهید مطهری، انتهای بازار تبریز، بخش جنوبی صحن مدرسه‌ طالبیه و در حد فاصل مسجد حجت الاسلام و مسجد میرزا اسماعیل خاله اوغلی، احداث شده است. موقعیت مکانی این بنا به‌گونه‌ای است که بازار تبریز آن را احاطه کرده است.

استان آذربایجان شرقی، تبریز، خیابان شهید مطهری، انتهای بازار تبریز

مسجد جامع تبریز همچنان به‌عنوان محلی برای برگزاری نماز استفاده می‌شود. بهترین ساعات بازدید مسجد از صبح تا هنگام ظهر است. برای ورود و بازدید از مسجد جامع تبریز نیاز به پرداخت هزینه ندارید.