سلام نو _ سرویس گردشگری: موزه ملی جواهرات، یکی از جذاب‌ترین مکان‌های گردشگری تهران به حساب می‌آید که گنجینه‌ای نفیس از جواهرات سلطنتی را تحت عنوان خزانه ملی، حفظ و نگهداری می‌کند. نفایس منحصربه‌فرد و ارزشمندی که امروزه در موزه ملی جواهرات ایران وجود دارند، مجموعه‌ای از تاریخ و هنر اعصار گذشته این سرزمین است. قدمت جواهرات گران‌قیمتی که در این موزه به نمایش درآمده است، به دوران صفویه برمی‌گردد؛ چراکه تا پیش از آن دوران، اقدامی برای جمع‌آوری و حفاظت از جواهرات و سنگ‌های زینتی در ایران صورت نمی‌گرفت.
سیر تاریخی و روند شکل‌گیری موزه جواهرات ملی
سلاطین صفوی از حدود قرن ۹۰۷ تا ۱۱۴۸ هجری قمری، با کمک کارشناسان دولت وقت، جمع‌آوری گوهرها و جواهرات گرانبها را آغاز کردند. برخی از این نفایس ارزشمند از بازارهای هند، عثمانی و کشورهای اروپایی چون ایتالیا و فرانسه خریداری و به اصفهان (پایتخت حکومت آن زمان) انتقال یافت. با ورود «محمود افغان» به ایران در پایان سلطنت شاه سلطان حسین صفوی، خزانه دولت توسط مهاجمان افغان غارت و پراکنده شد.
در زمان ورود شاه طهماسب دوم به اصفهان با همراهی نادر، برخی از این جواهرات به چنگ نادر افتاد و از خروج آنها از ایران جلوگیری شد. برای بازپس‌گیری سایر جواهراتی که به هندوستان رفته بود نیز نادر نامه‌هایی به دربار هند نوشت که پاسخ مساعدی دریافت نکرد.
در ۱۱۵۸ هجری قمری و پس از لشکرکشی نادر به هندوستان، بخشی از جواهرات و اموال خزانه، توسط محمدشاه به او تسلیم و به ایران بازگردانده شد. نادرشاه افشار، مقداری از این اموال و جواهرات را به امرای ممالک همسایه پیشکش، قسمتی را بین سپاهیان خود تقسیم و بخشی دیگر را به آستان امام رضا (ع) تقدیم کرد. پس از قتل نادر، خزانه او توسط یکی از سرداران با نام «احمد بیک افغان ابدالی» غارت شد و برخی از این نفایس گرانبها را چون الماس معروف «کوه نور» از ایران خارج کردند.
مجموعه خزائن ملی ایران در دوران قاجار با جمع‌آوری، ضبط و نصب جواهرات جدید گسترش پیدا کرد. تاج کیانی، تخت نادری، کره جواهر نشان و تخت طاووس (تخت خورشید) از جمله نفایسی هستند که جواهراتی بر آن نصب شده؛ فیروزه نیشابور و مروارید خلیج فارس نیز به‌تدریج به این مجموعه گرانبها افزوده شد.
این جواهرات سلطنتی و گوهرهای نفیس، در دوره قاجاریه در کاخ گلستان و سپس در زمان پهلوی اول، در زیرزمین کاخ مرمر نگهداری می‌شد. در سال ۱۳۱۶ خورشیدی و پس از تکمیل ساختمان بانک ملی، جواهرات سلطنتی به بانک ملی ایران منتقل و به‌عنوان پشتوانه اسکناس و پول ملی، به حساب آمد.
موزه جواهرات ملی نیز در سال ۱۳۳۴ ساخته شد و با تاسیس بانک مرکزی ایران در سال ۱۳۳۹ افتتاح شد و در اختیار خزانه بانک قرار گرفت. جواهرات ملی ایران، امروزه توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و به‌عنوان وثیقه بدهی دولت به بانک، حفظ و صیانت می‌شود. این مجموعه نفیس و منحصربه‌فرد، بسیاری از جواهرات سلسله‌های پادشاهی صفویه، افشاریه، قاجاریه و پهلوی را در معرض نمایش عموم قرار داده است.
الماس دریای نور، جقه نادری، تاج فرح پهلوی، تاج کیانی، کره جواهر نشان، تخت طاووس (تخت خورشید) و تخت نادری، تنها بخشی از مهمترین جواهراتی هستند که در این موزه نگهداری می‌شوند. با تکمیل ساخت خزانه جدید بانک مرکزی در تپه‌های عباس‌آباد، موزه جواهرات ملی ایران به این اراضی انتقال خواهد یافت.
موزه جواهرات ملی و شرایط بازدید از آن
این جواهرات برای زمامداران و حاکمان در طول تاریخ حکم زینت و زیور را داشته و اغلب شکوه و جلال دربار را نشان می‌داده است. بدین ترتیب پشتوانه قدرت و ذخیره خزانه مملکتی نیز محسوب می‌شده است. جواهرات و قطعات موجود در خزانه جواهرات ملی در قالب ۳۶ گنجه دسته‌بندی شده‌اند. به نظر می رسد دوران صفویه سرآغاز گردآوری جواهرات گرانبها در تاریخ ایران باشد.
تلفیق این جواهرات ارزشمند با ذوق و هنر ایرانی سبب به وجود آمدن آثاری شده که علاوه بر ارزش مادی دارای ارزش هنری فراوانی است به گونه ای که بر برخی از آنها نمی توان قیمت نهاد. این گنجینه ها در دوره های بعدی نیز مورد استفاده قرار گرفت و در نهایت به عنوان پشتوانه پول کشور به بانک مرکزی سپرده شد.
از مهمترین آثار موجود در گنجینه جواهرات ملی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. تخت طاووس؛ تخت خورشید فتحعلی شاه
۲. تاج فرح پهلوی
۳. الماس صورتی رنگ دریای نور؛ و قاب مرصع آن
۴. تاج پهلوی؛
۵. کره جواهر نشان
۶. تاج کیانی (مربوط به دوران فتحعیلیشاه قاجار)
مقررات بازدید
• برای بازدیدهای گروهی بیشتر از ۱۰ نفر تعیین وقت قبلی ضروری است.
• بازدید تنها برای افراد بالای ۱۲ سال سن مجاز است.
• بلیت بازدید از خزانه جواهرات ملی در حال حاضر تنها به صورت حضوری عرضه می‌شود.
• ورود وسائل همراه بازدیدکننده به خزانه جواهرات ملی (به غیر از کتابچه راهنما) ممنوع می‌باشد.
• پیش از ورود به خزانه، لازم است تمام وسایل شخصی (شامل انواع کیف، تلفن همراه، ساعت هوشمند، انواع دوربین، دسته کلید، فندک، سیگار و غیره) به باجه امانات تحویل گردد.
• پیش از ورود به خزانه، عبور از گیت بازرسی الزامی است.
• بازدید از خزانه در قالب گروه و با همراهی راهنما انجام می‌شود.
• توضیحات توسط راهنماهای خزانه جواهرات ملی صرفاً به زبان‌های فارسی و انگلیسی ارائه می‌شود.
• استفاده از خدمات راهنما برای بازدیدکنندگان محترم رایگان می‌باشد.
• خزانه جواهرات ملی دارای سه ردیف پلکان و فاقد آسانسور و پله برقی است.
نظر شما