سلام نو _ سرویس گردشگری: این بنا ی تاریخی که درمرکز شهرداراب در محله بازار واقع شده است متعلق به دوره سلجوقیان است و در زمان شاه طهماسب یکم صفوی مرمت شده است.
فضای بزرگ مسجد پوشیده از درختان تنومند خرما، پرتقال و نارنج است.
این بنا بخاطر سبک معماری متفاوتش نسبت به سایر مساجد دارای سبک هندی است و آنرا شبیه به آرامگاه اعتمادالدوله طهرانی در آگرای هند و نیز خدای خانه مسجد جامع عتیق می دانند.
بنای اصلی مسجد بصورت مکعب مستطیل است که در زوایای چهارگانه آن چهارمناره دیده میشود.
بزرگترین بخش بنا، شبستان مرکزی آن است که درسمت شمال و جنوب آن دو ایوان سراسری پهن و درسمت غرب آن دو ایوان کم پهنا با سقف کوتاه قرار دارد که این ایوان ها بوسیله چندین دهلیز کوچک و بزرگ به فضای بیرونی مسجد وصل میشود.
معماری این مسجد آجری به شیوه بناهای دوره سلجوقی است و مساحت آن به ۳۸۰ مترمربع می رسد.
مناره های این مسجد برخلاف بیشترمساجد ایرانی دایره شکل نیست بلکه از ۱۲ ضلع مساوی تشکیل شده که روی آنها نزدیک نیم متر با رو سازی گچ، آجر و سنگ با اشکال مربع و لوزی خانه بندی و تزئین شده است.
این بنای تاریخی ارزشمند از بناهای دوره سلجوقی است که برپایه بررسی انجام شده ازنظرمعماری و سبک بنا درنوع خود بی نظیر است.
مسجد جامع داراب یکی از مساجد تاریخی استان فارس است که به شماره ۱۵۹۷ درفهرست آثارملی ثبت شده است.
قدمت مسجد جامع داراب
مسجد جامع داراب به واسطه یک ویژگی خاص ترین مسجد در جهان به حساب می آید. این مسجد، تنها مسجد در کل جهان می باشد که چهار مناره دارد.
مسجد جامع داراب در بافت قدیمی این شهر باستانی قرار دارد و زمان ساخت آن به دوران صفویان و شاه طهماسب صفوی بازمی گردد.
یکی از ویژگی های زیبا و جذاب مناره های این مسجد ۱۱ ضلعی بودن آن ها می باشد. این مناره بر خلاف اکثر مناره های مساجد در جهان اسلام استوانه ای و مدور نیستند.
اگر این شهر را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب کرده اید بازدید از مسجد جامع داراب را به هیچ عنوان از دست ندهید تا با سبکی خاص و متفاوت و کمتر دیده شده از مساجد رو به رو شوید.
بر سر قدمت مسجد جامع داراب اختلاف نظر بسیاری وجود دارد. برخی از پژوهشگران زمان احداث را پیش از دوران صفویه و حدود دوران ایلخانان مغول، برخی دیگر مقارن با شکل‌گیری شهرستان داراب و گروهی از پژوهشگران زمان ساخت مسجد را نزدیک به سلطنت شاه تهماسب و معماری آن را متاثر از بناهای قبل از صفویه (مانند عمارت‌های آجری عصر سلجوقی) می‌دانند.
قوی‌ترین گمان حاکی از آن است که این بنا در دوره سلجوقی ساخته و در زمان شاه تهماسب مرمت شده است.
گفتیم که مورخان معتقدند که این شهر را دارویش دوم هخامنشی بنا نهاده است. طبق نظر این مورخان نام داراب از دارویش دوم گرفته شده است.
در شاهنامه فردوسی هم گاهی دارویش شاه را داراب شاه نامیده اند.
در مورد پسند گرد هم نظرات مختلفی وجود دارد. گروهی عقیده دارند که گرد به معنی شهر است.
اما بسیاری از کارشناسان پلان گرد این شهر و دیوار گرد دور آن را دلیل نهادن پسوند گرد در آخر داراب می دانند.
معماری مسجد جامع داراب
مساحت کلی مسجد جامع داراب به ۳۸۰ مترمربع می‌رسد. بنای اصلی مسجد مکعب‌مستطیل و دارای چهار مناره است.
این مسجد حیاط بزرگی دارد که درختان تنومند خرما، پرتقال و نارنج در آن روییده‌اند. در گوشه‌ای از حیاط دو سنگ آسیاب وجود دارد که در دهه‌های گذشته برای کوبیدن ساروج از آن استفاده می‌شد.
بزرگترین بخش بنا شبستان مرکزی آن است که در سمت شمال و جنوب آن دو ایوان سراسری پهن و در سمت غرب آن دو ایوان کوچک قرار گرفته است.
این ایوان‌ها سقف‌هایی گنبدی، ضربی و کوتاه‌تر از شبستان دارند و به‌وسیله ۹ دهلیز کوچک و بزرگ به حیاط مسجد وصل می‌شوند.
در دهانه ایوان شرقی نیز دیوار نازکی ساخته شده و آن را بدل به شبستانی دیگر کرده است.
روشنایی شبستان اصلی با ۶ پنجره هلالی‌شکل کوچک و دو پنجره بزرگ تامین میشود. سقف راهروها و شبستان اصلی فاقد تزیینات است و در درون آن محرابی با گچ‌بری و مقرنس‌کاری‌های زیبا قرار دارد.
روبه‌روی ایوان جنوب غربی، منبری از گچ و آجر و در پشت آن نیز حوض بزرگی بود که در حال حاضر از بین رفته است.
در گوشه غربی مسجد نیز آب‌انباری قرار داشت و آب مسجد و اهالی اطراف مسجد را تامین می‌کرد که تخریب شده است.
بنای مسجد جامع داراب از معروف ترین مساجد ایران و جهان است و نمونه آن در دنیا وجود ندارد. به همین خاطر است که نگه داری و مرمت آن اهمیتی دو چندان پیدا می کند.
خوشبختانه در طول سالیان گذشته، اقدامات خوبی از جمله سفید کاری، ایزو بام کردن، بند کشی برای مرمت این بنا صورت گرفته است و امیدواریم این روند مرمت و نگه داری از مسجد جامع داراب همینطور ادامه داشته باشد.
اگر به استان تاریخی فارس سفر کردید، حتما بازدید از بنای منحصر به فرد مسجد جامع شهر داراب این استان را در برنامه بازدیدهای خود قرار دهید.
نظر شما